Het Probleem van het Kwaad: een devoot, theologisch stukje.

Het is geen schrale troost dat wat het auteurschap betreft het boek Job waarschijnlijk het eerste boek van de bijbel is. Zijn lot kan ons troosten steeds wanneer het snode monster van het nihilisme ons aanvalt en wanneer de venijnige filosofie van het betekenisloze zijn giftanden in onze halsslagader probeert vast te bijten. Maar iemand zou kunnen zeggen, 'Mijn geval is erger dan dat van Job.' Zeker, mijn vriend! Talloze mannen en vrouwen zijn beproefd boven de grens van Job. En sommigen van hen waren misschien niet minder rechtvaardig. Maar wij moeten leren om het louter vreugde te beschouwen wanneer onze ziel met haar kwetsbare gevoelens wordt geheiligd in Gods smeltkroes (Jak. 1:2). De goddelijke Kunstenaar maakt u tot het fijnste goud van Ofir. Maar je moet Hem dat wel toestaan. Laat het schrijnende kwaad niet tussen jou en God komen. Roep uit om genade en laat Christus tussen jou en de duivel staan. Vecht en bied weerstand aan de oude draak tot het einde!

Evenals wij deel hebben aan het lijden van Christus, zullen wij eens delen in Zijn heerlijkheid (1 Pet.4:13). En geldt het niet voor ons allemaal wat voor Paulus gold, dat wij allemaal moeten aanvullen wat ontbreekt aan het lijden van Christus (Kol. 1:24)!? Ik haast me om te zeggen dat Paulus het hier niet over het kruislijden heeft, maar over het lijden van Christus in Zijn wandel op aarde.

Christus Zelf leed voor ons. We zouden het een eer moeten vinden wanneer we Zijn voorbeeld op een mindere manier kunnen volgen. 'Nee, Hij leed niet meer!' zegt misschien een eenzame dwaas. 'Er zijn ergere martelingen dan het kruislijden.' Nee, mijn arme twijfelaar! Toen Christus die ene zin riep die tot in alle eeuwigheid zal weerklinken zowel als de ultieme pijn als de ultieme genade--Eli, Eli, lama sabachtani!; toen onderging Hij het oordeel dat voldoet om de gehele wereld te redden.

'Maar', stamelt wellicht een grotere twijfelaar, eentje die lijdt aan religieus Pyrrhonisme, 'Christus' uitroep verried nihilisme!' Nee, scepticus! Waarom zou het niet een uitroepteken kunnen zijn die achter die zin behoort te staan, in plaats van een vraagteken!? Of, als het echt als een vraag bedoeld is, waarom zou het geen rhetorische vraag kunnen zijn om de wille van de omstanders? 'Dat is onwaarschijnlijk', zult u zeggen, 'gezien de omstandigheden'. Ik ben het met u eens. Het was daarom de schreeuw van Zijn menselijke natuur. Want als God de Zoon werd Hij niet door de hemelse Vader verlaten. ". . . want de Vader is met Mij (Joh. 16:32)."

Die schreeuw somt AL het aardse lijden op van de mensheid. In de hof van Gethsémané kwam de schrik van dit moment al over Hem heen. Maar Hij zette Zijn aangezicht als een keisteen (Jes.50:7), terwijl Hij zag op de eeuwige vreugde daarachter (Hebr. 12:2). Die schreeuw zal ons tot in alle eeuwigheid bezighouden, om ze te proberen te begrijpen, om Hem ervoor te aanbidden en te bewonderen met totale overgave van onze harten en zielen. Die schreeuw is het middelpunt van twee eeuwigheden die vooruit en terugzien. Die schreeuw is de mysterieuze 'implosie' van alle eeuwige energie. Die schreeuw beantwoordt voldoende het grote WAAROM van alle pijn, twijfel, en vloeken van de menselijke natuur. Die schreeuw balsemt alle zweet, bloed en tranen die wij vaten van klei uitstorten. Die schreeuw was geen nihilisme. Het was 'gewoon' een vraag die verder ging dan alleen maar reddingswerk voor de mensenkinderen (zoals verricht door Hem als een mens) en daarom verliet God Hem, zoals Hij Zelf ook wel terdege wist.

In die vraag zit ook het grote waarom van de theologische kwestie van menselijke verantwoordlijkheid en Gods verkiezende genade. Evenals dat waarom een mysterie is, zo is ook het menselijk lijden een mysterie. Het is niet voldoende om te zeggen dat kwaad slechts een gevolg is van de zondeval. Want dan kan men de vraag stellen waarom de mens eigenlijk viel. Voor gelovigen is het duidelijk dat satan ons lijden en overlijden wilde, want hij is de leugenaar en moordenaar vanaf het begin. En God wist dat, zelfs voor Hij de hoogste engel maakte die zou rebelleren en vallen. Hier betreden wij een gebied van de theologie die vragen oproept waar we de antwoorden zullen moeten schuldig blijven tot in de eeuwigheid. Het heeft gewoonweg geen nut om hier verder proberen te schouwen. Augustinus zei 'Felix lapsa' (gelukkige val), want daardoor scheen de glorie van Christus deste meer; niet alleen als Schepper, maar vooral als Redder. Maar God heeft het niet allemaal zo bepaald als zou de mens MOETEN falen. Want dan zou Hij de auteur van de zonde zijn en dat is Satan (Joh. 8:44).

We moeten niet trachten een theologie te bedenken die deze vragen adequaat beantwoordt. Want we zouden de kwestie alleen maar geweld aan doen. Of, net als de (hyper)calvinisten, zouden we de mens terugbrengen tot een robot voorbestemd om brandhout voor de hel te zijn en we zouden impliceren dat God met dobbelstenen gooit. Of, als Pelagius, de humanisten en remonstranten zouden we de mens opblazen tot een soort godheid en concluderen dat God machteloos is om onze liefde op te wekken. Beiden hebben het bij het verkeerde eind. Een theologie die vragen als, 'Kan een mens Gods genade afwijzen?,' of 'Kan een mens zichzelf redden, of niet?' probeert te beantwoorden, is gedoemd vruchteloos te zijn. De bijbel roept ons simpelweg op om ons te bekeren. In Handelingen 3:19 wordt de aoristus gebezigd, die vertaald zou kunnen worden door 'Bekeert u NU!'

Noch heeft het nut om te pogen het hele probleem weg te redeneren als door een gocheltruc, door te beweren dat de uitverkiezing niets van doen heeft met redding, maar met het aanwijzen van de individuele personen van de Kerk. Alsof God geen rekening hield met de zondeval toen Hij een Bruid verkoos voor Zijn Zoon!

Hier zullen wij nooit volledig antwoord op zulke vragen krijgen. God vraagt geloof van ons, gewoon en zuiver. Ook moeten wij de beide aspecten van (verantwoordelijkheid en uitverkiezing) als de twee sporen van een trein blijven vasthouden. In de mathematica ontmoeten twee parallelle lijnen elkaar in het oneindige. Zo is het alleen God Zelf die beide aspecten volmaakt in evenwicht houdt. Wij hebben de neiging om naar deze of gene zijde over te hellen. Een redelijk geloof blijft gevestigd op Hem, ondanks het lijden. Hij garandeert ons dat alle dingen meewerken ten goede voor hen die God liefhebben (Rom. 8). Het geloof gaat verder dan de rede. Alles wat er werkelijk toe doet is dat Christus Zelf naar beneden kwam om ons te redden en om Zich met ons te identificeren--in die volgorde. Hebreeën 2:17 zegt, 'Waarom het Hem ook betaamde (of gewoon 'Hij moest') om in alle dingen gelijk aan de broeders gemaakt te worden. . .' Ik weet dat deze tekst, evenals Hebreeën 5:8,9 de volgorde andersom heeft. Maar dat is de chronologische volgorde, niet de theologische die hier speelt. We moeten niet, vanwege de buitengewone intensiteit van het menselijke lijden het probleem van menselijke pijn boven het reddingswerk (zoals verricht door Hem als de mens Jezus) laten uitgaan. Want dat zou een of andere vorm van gnostisch mysticisme zijn. Het geloof heeft ook de rede nodig en moet niet de zaken op een emotionele wijze overdrijven.

Het belangrijkste voor ons is dat Christus Zelf het meest leed, 'zodat een ieder die in Hem gelooft, behouden blijve en niet verloren ga (Joh. 3:16).' Laat dat genoeg zijn om ons te troosten in dit ondermaanse tranendal. We moeten reageren als kinderen die nog te corrigeren zijn en die positief beantwoorden aan de tucht die op een liefdevolle manier aan hen uitgeoefend wordt.

Evenals een ervaren juwelier een ruwe steen blijft snijden en slijpen om er uiteindelijk een kostbare diamant van te maken, zo maakt de Here God van Zijn trouwe en volhardende volgeling een eeuwig bezit van grote waarde! Zijn Naam zij geprezen tot in alle eeuwigheid!